Vakbond en goed werk

2020 –  Aan het boek ‘De vakbond en de werkvloer, op zoek naar nieuwe relaties’ (Kösters & Eshuis, red.) heeft Frank Pot een hoofdstuk (4) bijgedragen met de titel: ‘Vakbond en goed werk’.

Met dit hoofdstuk wil Pot een bijdrage leveren aan de door Mirjam de Rijk aangezwengelde discussie over een kernvraagstuk voor de vakbeweging. De vakbeweging moet volgens De Rijk, ‘een visie vormen op de toekomst van arbeid, productiviteit en de inzet van technologie’. Een vraag is bijvoorbeeld of de vakbeweging moet kiezen voor het op peil houden van de werkgelegenheid in uren aan de ene kant óf aan de andere kant voor minder uren en hogere lonen in verband met de toegenomen productiviteit. Voorwaarde voor het tweede scenario is dat de bevolking in gelijke mate profiteert van de stijging van de productiviteit en dat ook de kwaliteit van het werk er op vooruit gaat.

 

Pot zet dan uiteen wat kwaliteit van de arbeid is, wat de recente trends in kwaliteit van de arbeid zijn en wat objectieve criteria voor goed werk zijn. Hij wijst op het WRR rapport uit 2019: ‘Het betere werk’ en dat daarin opnieuw een intensivering van de arbeid wordt vastgesteld. Daarnaast is er voor grote groepen werknemers sprake van lage inhoudelijke taakeisen en weinig autonomie. Dat is een situatie waarin werkenden risico’s lopen op werkstress en zich niet kunnen ontwikkelen.

 

Pot geeft een uitvoerig historisch overzicht van de vele vakbondsacties die de afgelopen 50 jaar zijn ondernomen om de kwaliteit van de arbeid te beïnvloeden. Hij trekt daaruit conclusies voor de vakbondsstrategie.

Tot dusverre werd de vakbondsstrategie gekenmerkt door doelen op korte termijn, belangenbehartiging, het coalitiemodel, actief op verschillende niveaus en een ambivalente verhouding met de ondernemingsraad binnen bedrijven.

Dat zou vanaf nu dienen te worden aangevuld met een sterke vakbond op organisatieniveau vooral in verband met de negatieve gevolgen van flexibilisering, intensivering en technologisering. In bedrijven waar een cultuur van vertrouwen en betrokkenheid heerst, kan werkoverleg worden aangegrepen om de kwaliteit van arbeid te verbeteren. Vakbonden moeten ondernemingsraadleden scholen. En zij dienen dubieuze contractvormen aan te pakken juridisch en op landelijk niveau.

 

Pot draagt drie bijlagen aan voor de bundel:

Bijlage 1. Vakbonden en ondernemingsraden in Nordrein-Westfalen (NRW)

Bijlage 2. Overheidsinitiatief in woonzorgcentra Vlaanderen

Bijlage 3. Europese ondernemingsraad Solvay sluit Agreement on Digital Transformation

 

 

Referentie

Pot, Frank: ‘Vakbond en goed werk’; Hoofdstuk 4 in: Kösters, Rosa & Wim Eshuis (redactie) ‘De vakbond en de werkvloer, op zoek naar nieuwe relaties’. (2020) Amsterdam, De Burcht Wetenschappelijk Bureau voor de Vakbeweging. publicatie nr.21. Het boek is te downloaden via: https://www.deburcht.nl/wetenschappelijk-bureau/publicaties/

Het hoofdstuk van Frank Pot kunt u downloaden via de knop hieronder.