Samenwerken aan werkzame kennis

2012 – Dit rapport legt uit wat kenniscocreatie is, wanneer het zinnig is kenniscocreatie in te zetten en welke methoden en technieken je ervoor kunt gebruiken.

Kenniscocreatie is een vorm van kennisontwikkeling waarbij onderzoekers afkomstig uit verschillende wetenschappelijke vakgebieden samenwerken met maatschappelijke stakeholders. Kenniscocreatie is gericht op het ontwikkelen van concrete handelingsopties voor maatschappelijke vraagstukken. Om maatschappelijke vraagstukken zoals bijvoorbeeld ‘hoe kunnen we productieprocessen verduurzamen’, te beantwoorden is kennis nodig uit verschillende vakgebieden. Technische en natuurwetenschappelijke kennis zijn relevant, maar ook kennis uit de menswetenschappen is nodig. En wanneer we realistische handelingsopties willen creëren, moeten we ook maatschappelijke stakeholders betrekken bij het proces van kennisontwikkeling. Kenniscocreatie-onderzoek draait niet alleen om de vraag ‘wat wetenwe?’ over dit maatschappelijk vraagstuk maar ook om ‘wat willen we?’ en ‘wat kunnen we?’

Kenniscocreatie-onderzoek is niet eenvoudig. Wetenschappers zijn niet gewend zich bezig te houden met de vraag ‘wat willen we?’. Maatschappelijke stakeholders zijn op hun beurt niet gewend de vraag ‘wat weten we?’ structureel en kritisch te stellen. Er is dus een wederzijds leerproces nodig tussen wetenschappelijk onderzoekers en maatschappelijke stakeholders. Dat vergt een recursief, interactief en handelingsgericht proces.

Het proces is recursief omdat de vragen ‘wat weten we?’, ‘wat willen we?’ en ‘wat kunnen we?’ in voortdurende wisselwerking gesteld worden. Het proces is interactief omdat de vragen in onderlinge dialoog tussen wetenschappelijk onderzoekers en maatschappelijke stakeholders beantwoord worden. En het proces is handelingsgericht omdat het onderzoek erop gericht is concrete handelingsopties te formuleren.

Kenniscocreatie vergt een sociaal leerproces waarin onderzoekers en stakeholders hun perspectief op een maatschappelijk vraagstuk met elkaar uitwisselen. Dat is in de praktijk vaak niet eenvoudig. Verschillende methoden en technieken kunnen ingezet worden om kenniscocreatieonderzoek te faciliteren en structureren. In dit rapport worden vier groepen van methoden besproken:

1. Methoden voor de selectie van deelnemers aan kenniscocreatie-onderzoek.

2. Generieke dialoogmethoden voor de eerste fase van probleemverkenning. Wat is er volgens onderzoekers en stakeholders aan de hand en wat zijn mogelijke probleemoplossingen?

3. Methoden voor het uitwisselen en integreren van achterliggende empirische wereldbeelden, belangen en normatieve voorkeuren. Doel is te komen tot een gedeeld handelingsperspectief.

4. Methoden en technieken om de communicatie en samenwerking tussen verschillende wetenschappelijke disciplines te faciliteren.

Verwijzing:
Het onderzoeksrapport Samenwerken aan werkzame kennis: methoden en technieken voor kenniscocreatie is opgenomen als bijlage.

Keywords:
Open innovatie

Kenmerken