Ketenunits: grip krijgen op publieke ketens

Ketenunits: Grip krijgen op publieke ketens

Ministerie van Binnenlandse Zaken, 2008

ISBN-nummer: 978 90 5414 146 4

33 pagina’s

Ketenunits; Grip krijgen op publieke ketens beschrijft een nieuw concept van organiseren van ketensamenwerking, gebaseerd op praktijkvoorbeelden die onafhankelijk van elkaar in onze steden, Amsterdam, Rotterdam en Enschede zijn ontstaan. Onze steden kampen alle drie met complexe vraagstukken op het gebied van veelplegers, jeugdwerkloosheid en multiprobleemgezinnen. Vaak hebben die problemen met elkaar te maken. Een deel van het probleem is het feit dat er zoveel verschillende instanties zijn die iets met zo’n veelpleger, jongere of gezin te maken hebben. Ook wij als bestuurders kunnen soms maar nauwelijks door de bomen het bos nog zien. Saneren in dat woud van instanties is een verleidelijke gedachte, is misschien ook noodzakelijk, maar kan nooit de enige oplossing zijn. Het gaat namelijk vaak ook over heel verschillende instanties zoals onderwijs, politie, maatschappelijk werk en de Sociale Dienst, die vanuit hun specifieke kennis en vaardigheid een bijdrage moeten leveren aan de oplossing van het vraagstuk. De laatste jaren is het begrip ‘ketensamenwerking’ in zwang geraakt om de samenwerking tussen zo’n veelvoud van instanties te organiseren. Dat is lang niet altijd succesvol. Te vaak verzanden goede initiatieven in vrijblijvendheid, of demotiverende overlegstructuren. Alle drie zijn we op zoek gegaan naar een oplossing voor dit probleem. In Amsterdam met de ketenunits voor jeugdcriminaliteit en veelplegers, in Rotterdam met het Jongerenloket voor jonge werklozen, en in Enschede met de Wijkzorgteams voor de aanpak van multiprobleemgezinnen. We hebben met deze aanpakken successen geboekt. InAxis, de Commissie Innovatie Openbaar Bestuur heeft de rode draad in onze oplossingen herkend en deze met Verdonck, Klooster & Associates voor u beschreven in dit boekje. De kern laat zich eenvoudig samenvatten: creëer een gemeenschappelijk team met vertegenwoordigers van de belangrijkste keten- partners. Geef dit team mandaat om bindende beslissingen te nemen over de gewenste aanpak en zorg dat zij bindende afspraken kunnen maken met het veld. Dat klinkt eenvoudiger dan het is. Op bestuurders rust de verantwoordelijkheid om op bestuurlijk niveau afspraken hierover te maken en ketenpartners waar nodig bij de les te houden. Dat is niet iets dat je er ‘even bij doet’. Het vraagt onderhoud, aandacht en de bereidheid om er tijd in te investeren.

Samenwerken in ketens is niet meer weg te denken uit onze samenleving. Steeds meer maatschappelijke vraagstukken vragen om een multidisciplinaire aanpak. Voorheen creëerden we voor elk nieuw probleem een nieuwe organisatie. Nieuwe instituten, met nieuwe belangen voor soms hele specifieke doelgroepen. Ketensamenwerking beoogt dat probleem op te lossen door de relevante partijen bij elkaar te brengen om gezamenlijk de vraag van de klant op te lossen of een maatschappelijk vraagstuk aan te pakken. Het grote probleem van veel ketens is echter het gebrek aan daadkracht, de vrijblijvendheid in de samenwerking, of de omslachtige overlegstructuren. In deze publicatie hebben wij een nieuwe organisatievorm beschreven die daarvoor een oplossing biedt: de ketenunit. Een oplossing beproefd in de weerbarstige praktijk van de aanpak veelplegers in Amsterdam, de jeugdwerkloosheid in Rotterdam en de aanpak van multiprobleemgezinnen in Enschede. Kenmerken van deze nieuwe organisatievorm zijn:

• De partners vormen één (tijdelijke) gemeenschappelijke organisatie-eenheid waarin medewerkers van alle kernpartners gedetacheerd zijn (interface);
• De organisatie-eenheid werkt op basis van één werkproces;
• In de organisatie-eenheid vinden vraagarticulatie en diagnose plaats;
• De organisatie-eenheid voert de regie, treedt op als opdrachtgever van de keten en monitort uitvoering;
• De back-offi ces van de kernpartners fungeren als hoofdaannemer;
• Relevante klantinformatie voor alle partners inzichtelijk;
• Soms elementen van vraagsturing door inkoop van benodigde diensten.

De ketenunit is in principe een tijdelijke eenheid die weer opgeheven wordt als de omvang van het maatschappelijk vraagstuk is teruggedrongen, of de klantvraag is opgedroogd. Aan de ketenunit liggen stevige bestuurlijke afspraken ten grondslag. Beslissingen in de ketenunit zijn bindend voor de betrokken partners en indien nodig kan de teamleider of ketenunitmanager knopen doorhakken als de professionals er niet uit komen. Op die manier wordt slagkracht georganiseerd om de expertise van de partners zo optimaal mogelijk te benutten.

Zie de bijlagen voor de publicatie ‘Ketenunits: grip krijgen op publieke ketens (2008) van InAxis en BiZa.

Keywords: externe samenwerking

Kenmerken