Kan discipline worden toegepast bij innovatie zonder dat dit dodelijk is voor het proces?

2011 – Het tweede deel van Technologyforecast van 2011 heeft als thema Decoding innovation’s DNA. In drie ‘features’ en vijf interviews is het tijdschrift op zoek naar het antwoord op de vraag: is innovatie het resultaat van de ondoorgrondelijke, ondoorzichtige genialiteit of kan innovatie worden behandeld als een end-to-end proces, waarbij prestaties worden geoptimaliseerd door het toepassen van beproefde methoden? Het eerste van de drie artikelen stelt de vraag of er meer discipline kan worden toegepast bij innovatie zonder dat dit dodelijk is voor het proces. Het gaat over het belang van problemen oplossen.

Innovatie als probleem
Een innovatie is pas een innovatie als het is gegroeid van idee naar een product dat in de markt gezet kan worden of leidt tot winst in het bedrijfsproces.

De meeste goede voorbeelden van innovaties hebben één ding gemeen: ze konden niet zijn gevorderd van idee tot winst of waarde voor het bedrijf zonder dat een probleem dat onderweg opdook was opgelost. Het proces ging pas verder toen het idee werd opgelost. Voor het oplossen van problemen is een gedisciplineerde benadering nodig en/of patroonherkenning.

Twee belangrijke voorbeelden ter illustratie:

• De gloeilamp van Edison was alleen bruikbaar als hij een materiaal kon vinden dat lang genoeg bleef gloeien in een vacuüm. Hij heeft vele onderzoekers ingezet om systematisch duizenden materialen te testen. Uiteindelijk bleek wolfraam het beste materiaal en werd de gloeilamp een wereldwijd succes.
• Google’s zoekmachine algoritme werd ook niet per toeval ontdekt. Larry Page ergerde zich aan de vele niet relevante resultaten van Altavista. Hij wilde een zoekmachine maken die de resultaten op relevantie schikken. Daarvoor gebruikte hij een idee van wetenschappers, die de waarde van een artikel bepalen doormiddel van het aantal verwijzingen ernaar in andere artikelen. Page deed dit weliswaar intuïtief, maar het samenvoegen van twee patronen uit verschillende domeinen kan ingezet worden als formeel proces om innovatie te versnellen.

Problemen oplossen als proces
Innovatie hoeft niet per ongeluk of toevallig te zijn, het is een proces. In de literatuur over innovatie wordt vaak gesproken over “structured problem solving” (gestructureerd problemen oplossen). Er worden dan vaak twee dingen genoemd. Ten eerste dat problemen oplossen de kern van innovatie is, omdat problemen de innovators inspireren om oplossingen te zoeken. Natuurlijke innovators zijn vaak goed in het definiëren van de problemen. Ten tweede wordt bij bijna alle innovaties een oplossing uit een bepaald domein toegepast op een probleem of een deelprobleem in een ander domein. Dit is de reden dat open innovatie vaak goed slaagt: het betrekt mensen uit verschillende domeinen bij het oplossen van een probleem.
Bedrijven kunnen dus hun innovatie uitdaging hervormen tot een proces van probleem oplossing. Het gaat daarbij om het gedisciplineerd zoeken naar kennis en patroonherkenning, waarbij nadrukkelijk wordt gekeken naar patronen in andere domeinen dan het op te lossen probleem.

Vier-stappen-plan
Het probleemoplossingsproces kan worden onderverdeeld in vier stappen:

1. Begrijp en specificeer het precieze functionele probleem dat met worden opgelost.
2. Abstraheer het probleem tot een algemeen principe zodat het kan worden omgevormd tot een generieke versie van het probleem.
3. Identificeer generieke oplossingen voor het generieke probleem om zo een lijst te maken van mogelijke oplossingen voor het specifieke probleem.
4. Zet de algemene oplossingen om in specifieke oplossingen voor het specifieke probleem en vind daardoor een nieuwe benadering uit.

Innovatie als een end-to-end proces
Innovatie is een waarde creërende nieuwigheid. Het moet nieuw zijn, maar het moet ook waarde creëren voor het bedrijf. Om waarde te creëren moet het idee verder gebracht worden tot een product, dienst of business model. Daarom is het eerder een proces dan een activiteit. Dit proces bestaat uit verschillende fasen:

• Ontdekkingsfase: genereer een constante stroom van ideeën, beoordeel ze op haalbaarheid en maak een proof of concept.
• Incubatiefase: sluit technische risico’s uit door het maken van prototypes of pilots en verken aanvullende ideeën met betrekking tot value propositions voor klanten en gebruikers. Ontwikkel een robuust business plan waarmee de innovatie de versnellingsfase in kan gaan.
• Versnellingsfase: in deze fase worden de eerste commerciële risico’s uitgesloten door te bewijzen dat er een goede markt is. Hierbij kunnen problemen met betrekking tot het commercialiseren van een product, proces of dienst opgelost worden.
• Schaalvergrotingsfase: in deze laatste fase is het voornaamste probleem de schaalgrootte van de mogelijk te bedienen markt.

Lang niet alle ideeën zullen alle fases doorlopen. In elke fase komen problemen naar voren die wel of niet kunnen worden opgelost. Hiervoor kan effectief gebruik gemaakt worden van structured problem solving. Desondanks haalt vaak maar één op de honderd fantastische ideeën de eindfase. Echter ook van mislukkingen kunnen organisaties veel leren, ze versnellen de leercyclus.

Barrières
Het proces van idee tot innovatie kent een aantal barrières, zoals het selecteren van de verkeerde ideeën. Een idee moet passen bij de bedrijfsstrategie om tot winst te kunnen leiden. Daarnaast kan het gebeuren dat het eigendom van het idee te snel bij de oorspronkelijke bedenkers wordt weggehaald, waarna het strandt. Ook het onopgelost laten van ontwerpfouten of het niet aanpassen van het idee om het geschikt te maken voor een grotere markt kan funest zijn.

Software én mensen
Waarom werd innovatie niet eerder als een proces gezien dat geoptimaliseerd kan worden? Kortgezegd was de bedrijfssoftware er nog niet klaar voor. Innovatie is een sociaal proces, dat het samenbrengen van veel denken, analyseren, kennis en creativiteit vergt. Nu de software ook sociaal wordt is het automatiseren van het proces beter mogelijk.

Software kan tegenwoordig helpen bij het vertalen van een specifiek probleem in een algemeen probleem en kan grote hoeveelheden problemen en oplossingen opslaan op een manier waarop het makkelijk gematched en teruggevonden kan worden.

Maar software is niet alles. Je moet de kennis en tools in huis hebben voor innovatie, maar bovenal moet het innovatieproces in ieders DNA zitten in het hele bedrijf, niet alleen bij de R&D afdeling.

Bronverwijzing
Het volledige artikel Can innovation be disciplined without killing it? op pagina 6-18 van Technologyforecast – nummer 2 van 2011van Price Waterhouse Coopers –  is te vinden in de bijlage.

Keywords
Innovatie & innovatievermogen

Kenmerken