Innovatie en leren in het openbaar bestuur: praktijk en reflectie
2009 – In het derde nummer van M&O staat een artikel van Léon Sonnenschein en Paul van Hal: Innovatie en leren in het openbaar bestuur: praktijk en reflectie. De auteurs maakten deel uit van het programmabureau van InAxis. InAxis was een commissie opgericht door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) met als opdracht: stimuleer innovatie en diffusie van innovatie in het openbaar bestuur. InAxis heeft bestaan van 2002 tot eind 2008.
De auteurs beschrijven ook op een beeldende en integere manier wat maakt dat de commissie is opgeheven. InAxis was de sleepboot van de tanker: openbaar bestuur; de kabel tussen trekker en tanker moet altijd gespannen staan en dan kan de spanning te groot zijn en/of te lang duren. In het artikel beschrijven Sonnenschein en Van Hal diverse interessante voorbeelden van innovaties bij gemeentes en provincies. Het gaat vooral over ‘organisatorische innovaties’, zoals het samenwerken tussen gemeenten om schaalvergroting (en kostenvoordelen) voor de ambtelijke organisatie te bereiken en tevens behoud van bestuurlijke autonomie en bestuur dicht bij de burgers, te realiseren. De gevolgen voor de betrokken werknemers komen niet aan de orde.
Fietje Vaas, programmamanager NCSI, vindt in dit artikel vooral de beschrijving van het moeizame– maar hier en daar toch gelukte – proces van diffusie en adoptie van goede voorbeelden interessant. Ze beschrijven bijvoorbeeld dat ‘slim jatten’ (een subsidie op overnemen van een goed voorbeeld) niet werkte. Maar een innovatiepatent gecombineerd met een leerkring wel. De patenthouder krijgt in dit model een subsidie als hij andere organisaties zijn voorbeeld laat overnemen (adoptie).
De auteurs concluderen dat experimenteren en systematisch leren van experimenten (en de fouten daarbij) van groot belang is. In feite is sprake van een cultuurinterventie, maar daar is het moeilijk op sturen, dat is meer het resultaat van experimenteren en met lef langs de rand gaan van wat acceptabel wordt gevonden, zoals InAxis deed met bijvoorbeeld het ‘Museum voor Overbodig Beleid’.
Zie de bijlagen voor het volledige artikel Pinguïns kunnen vliegen. Innovatie en leren in het openbaar bestuur: praktijk en reflectie. In M&O, nr. 3(2009).
Kenmerken
