Heeft deeltijdarbeid een toegevoegde waarde voor de productiviteit in een organisatie?
2011– De dienstensector maakt in hoge mate gebruik van deeltijdwerkers wat enigszins verrassend is aangezien de human capital theorie voorspelt dat deeltijdwerkers minder productief zouden zijn dan voltijds werknemers. Desondanks suggereert een aantal studies dat deeltijdwerk een toegevoegde waarde heeft op de productiviteit als bijvoorbeeld de bedrijfstijd per week hoger is dan een voltijd werkweek of wanneer bedrijven worden geconfronteerd met fluctuaties in de klantvraag. Dit onderzoek analyseert de vraag of deeltijdwerk een toegevoegde waarde heeft voor de productiviteit in de dienstensector. De onderzoekers verdelen het personeelsbestand in deeltijd- en voltijd werknemers en andere werknemers. Het vaststellen van de relatie tussen deeltijdarbeid en productiviteit vereist ten minste drie specifieke datakenmerken: (1) een homogene sector in termen van aanspreken van kapitaal en een homogeen personeelsbestand qua opleidingsniveau, (2) informatie over de werkuren van alle medewerkers en (3) een “harde" fysieke of financiële maatstaf voor het meten van de productiviteit. In dit onderzoek wordt een unieke werkgever – werknemer dataset van Nederlandse farmaceutische bedrijven toegepast dat voldoet aan alle drie de eisen kenmerkend voor ondernemingen in de dienstensector waarvan de openingentijden de voltijdse werkweek overschrijdt. Met deze dataset was het voor de onderzoekers uiteindelijk mogelijk om nauwkeuriger te analyseren of deeltijdwerk gunstiger is voor de productiviteit van een onderneming of niet.
Resultaten
Uit de analyse blijkt dat de bevindingen in een causale manier kunnen worden geïnterpreteerd: een groter aandeel van deeltijdwerk leidt tot een grotere productiviteit van een bedrijf dan bedrijven met een groter aandeel voltijds medewerkers. Uit aanvullende gegevens over de tijden van de vraag naar arbeid blijkt dat deeltijdwerk het voor bedrijven mogelijk maakt om medewerkers efficiënter in te roosteren. Ten eerste kunnen bedrijven met deeltijdwerkers de kloof tussen bedrijfstijden en een voltijd werkweek overbruggen. Ten tweede vinden de onderzoekers dat tijdens openingstijden de deeltijds werknemers anders worden ingeroosterd dan voltijds collega’s. Deeltijdwerkers stellen voltijds collega’s in staat om bijvoorbeeld lunchpauzes te nemen zodat het bedrijf geopend kan blijven. Deze resultaten verklaren ook waarom veel deeltijdarbeid wordt waargenomen in de meeste dienstensectoren en minder in andere sectoren. In het algemeen biedt de dienstensector goede voorwaarden voor het benutten van efficiënte toewijzing van deeltijd medewerkers. In andere dienstverlenende sectoren, zoals restaurants en call centers, waarbij ook sprake is van fluctuatie van klant activiteiten zouden dergelijke voorwaarden ook een meerwaarde vormen. In beide gevallen verhoogt een correcte toewijzing van deeltijdarbeid de efficiëntie en productiviteit van bedrijven in de dienstensector.
De onderzoekers concluderen dat er sprake is van een verschillende inzet of roosters voor deeltijd respectievelijk voltijds werknemers. Verhoging van het aandeel deeltijdwerkzaamheden lijkt dan ook een positieve bijdrage te leveren aan verhoging van de efficiëntie wat bijdraagt aan een hogere productiviteit van de onderneming. In navolging van de bevindingen van dit rapport en deze conclusie, gaat het artikel verder met een discussie waarbij de vraag wordt opgeworpen waarom ondernemingen in de dienstensector niet uitsluitend deeltijd werknemers in dienst hebben. De onderzoekers denken dat het antwoord gevonden kan worden in verdere bestudering van de literatuur over deeltijd arbeid, waar determinanten van de werkgeversvraag naar deeltijd werknemers verder worden besproken.
Verwijzing: Fouarge, D., Grip, A. de, Nelen, A. (2011) Is Part-Time Employment Beneficial for Firm Productivity?
Maastricht: Research center for Education and Labour market School of Business and Economics. (Het volledige artikel is toegevoegd in PDF).
Kenmerken
