Stichting NOVO verandert op basis van vertrouwen

2010 – Stichting NOVO heeft een organisatieverandering doorlopen om te kunnen handelen volgens hun visie: Gehandicapten de regie over hun leven geven. Unithoofden kregen de totale regie voor dit veranderingsproces en met medewerkers op de werkvloer is men de dialoog aangegaan.

Stichting NOVO is een gehandicaptenorganisatie met ruim tachtig vestigingen in de provincies Groningen en Drenthe. NOVO verzorgt: verblijf en behandeling voor kinderen, kinderdagcentra, woonvormen en dienstencentra voor volwassenen, centra voor dagbesteding, een logeerhuis, gezinsondersteuning en ambulante dienstverlening. Ruim 1.300 medewerkers van NOVO werken voor meer dan 2.000 kinderen en volwassenen met een verstandelijke beperking.

Waarom is dit sociale innovatie?
De unitmanager heeft de totale regie voor dit project uit handen gegeven en met medewerkers is de dialoog aangegaan over wat ze belangrijk vinden in hun werk en hoe dat in de uitvoering terug komt.

Doelstelling
Een verbeterslag slaan in de kwaliteit van de zorg door het tot stand brengen van veranderingen, teneinde de visie (gehandicapten de regie over hun eigen leven geven) leidend te laten zijn voor de zorg die ze aanbieden.

Aanpak
Regiomanager Rik Bakker droomt er al jaren van om cliënten met een verstandelijke beperking zo normaal mogelijk in de maatschappij te kunnen laten participeren, bijvoorbeeld door ze te laten werken bij een ziekenhuis of in een bakkerij. Ook wilde hij veranderingen bewerkstelligen in de verhouding tussen de begeleiders en de verstandelijk gehandicapten; zodanige veranderingen dat de gehandicapten opdrachtgever zijn en de begeleiders hen ondersteunen bij het nemen van deze regie. Gedurende zes jaar schreef hij zonder resultaat stappenplannen voor de unithoofden om dit te bewerkstelligen.

Vervolgens heeft NOVO deelgenomen aan een project van de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN). NOVO werd begeleid door Maaike Smit van het leerbedrijf Kessels & Smit. Maaike Smit vroeg aan Rik Bakker: ‘Welke ruimte hebben medewerkers om het anders te doen dan jij wilt?’ Hier had hij geen antwoord op. Bakker realiseerde zich dat unithoofden zelf de regie voor een veranderingstraject nodig hadden, wilde er verandering plaatsvinden. Gehandicaptenzorg is immers mensenwerk: mensen doen dit omdat ze dit willen en belangrijk vinden. Deze mensen laten zich niet klakkeloos sturen door stappenplannen van hogerop. Om ervoor te zorgen dat medewerkers de visie van NOVO uitdragen, was er vertrouwen nodig. Het vertrouwen dat mensen inderdaad hiertoe in staat zijn, de juiste beslissingen maken, intelligent genoeg zijn en voldoende zelfvertrouwen hebben om van fouten te leren. Dit vroeg veel van Bakker, die gewend was te managen door te sturen.

Ook unithoofden konden niet langer achterover leunen, aangezien hen niet meer werd voorgeschreven wat te doen. Ze kregen en namen de regie en regelruimte die nodig was; ze namen beslissingen over de te ondernemen stappen, het tempo, de locaties, de verdeling van functies, enzovoorts. In de tussentijd gingen zowel de unithoofden als Bakker in gesprek met de medewerkers over wat ze belangrijk vinden in hun werk en hoe ze dat in de praktijk tot uiting brengen of kunnen brengen. In sommige teams is hier gelijk mee aan de slag gegaan, andere teams zijn hier wat terughoudender in.

(Voorlopige) resultaten
Er is op dit moment door 30% van de cliënten een eigen keuze gemaakt voor de werkplek of activiteitenprogramma. Ook medewerkers kunnen kiezen waar ze het liefst willen werken, mobiliteit is mogelijk. Deze beweging is echter nog een bescheiden beweging, maar brengt met zich mee dat het voor medewerkers en cliënten niet langer vanzelfsprekend is om ergens te werken of wonen. Er zijn bovendien nieuwe locaties geopend en er zijn nieuwe werkplekken voor de cliënten gecreëerd, zoals bijvoorbeeld in verzorgingshuis Gabrielflat in Hoogkerk. Teams coördineren hun dagelijks werk zelf. Er wordt niet langer voor ze uitgerekend wat ze nodig hebben, maar ze mogen er zelf uitkomen. Medewerkers schrijven hun eigen bedrijfsplan.

Een concreet voorbeeld van de veranderingen is bijvoorbeeld het cliëntenoverleg waarin taken verdeeld worden en activiteiten bepaald worden. Voorheen werd dit altijd voorgezeten door een medewerker, nu door de cliënt zelf.

Verwijzing
Meer informatie over stichting NOVO is te vinden op www.stichtingnovo.nl

Bronvermelding
Het artikel Loslaten! Op de handen blijven zitten valt managers zwaar (2010) door Linda Huijsmans in Slow Management is opgenomen als bijlage.

Keywords
sociale innovatie, intrapreneurship

Kenmerken