Ondernemende Ambtenaren, pilot met flexibilisering van werk binnen 18 publieke Brabantse organisaties

2013 – Aanleiding. Om (jonge) ambtenaren afwisselender en uitdagender werk te kunnen bieden is in Noord-Brabant een pilot van start gegaan waarbij ambtenaren een aantal dagen in de week als ZPP’ER (‘zelfstandig publiek professional’) aan de slag kunnen. Meer concreet betekent dit dat ambtenaren zich op projectbasis kunnen verhuren aan andere publieke- en later eventueel private-  organisaties. De ratio hierachter is dat door het bieden van deze extra uitdagingen en mogelijkheden, talentvolle werknemers voor de organisatie behouden kunnen blijven. Daarnaast is de verwachting dat deze flexibele vorm van arbeidsrelaties kostenbesparend werkt, doordat afdelingen of publieke organisaties nu de nodige expertise intern kunnen ‘inhuren’. De kosten van de  interne inhuur van ZPP’ers is naar verwachting lager dan de kosten van een extern consultancy bureau.

Doelen. Met de pilot worden twee dingen nagestreefd. Ten eerste flexibel en ondernemend werken, en ten tweede aantrekkelijk werkgeverschap.  De volgende doelen zijn hier van afgeleid: 

Voor de werkgevers:

  1. Aantrekkelijk werkgeverschap voor mensen die ondernemend zijn en voor meerdere organisaties willen werken; 
  2. Meer samenwerking en kennisuitwisseling met mede-overheden;
  3. Scherpere definiëring van opdrachten en resultaten;
  4. Gerichter en flexibelere inzet van arbeidscapaciteit;
  5. Een grotere pool met arbeidscapaciteit en minder inhuur van commerciële partijen.

Voor de werknemers:

  1. Grotere diversiteit in werkzaamheden en opdrachtgevers;
  2. Bewuster inzetten van kernkwaliteiten;
  3. Het brengen en halen van kennis bij andere organisaties;
  4. Kans om met ondernemerschap te experimenteren

Aanpak.

De basisvorm is een constructie waarbij de medewerker twee dagen per week is vrijgesteld van werkzaamheden bij zijn normale werkgever (‘moederorganisatie’).  Voor die dagen is de medewerker zelf verantwoordelijk voor het genereren van opdrachten bij andere organisaties of afdelingen. Er zijn meerdere (juridische) varianten beschikbaar waarbinnen dit kan.

Allereerst is er de ZPP variant waarbij de ambtenaar weinig tot geen financieel risico loopt. Binnen deze constructie blijft de ambtenaar volledig in dienst bij zijn oorspronkelijke werkgever, welke vervolgens een factuur stuurt naar de inhurende organisatie voor de uren dat de ambtenaar daar werkt.

Binnen de pilot wordt er echter ook geëxperimenteerd met varianten die meer richting ZZP’er gaan. Dit wil zeggen dat de ambtenaar minder uren gaat werken bij zijn oorspronkelijke organisatie, en voor de resterende uren zelf het risico draagt van het binnenhalen van projecten en inkomen. Voor de ambtenaar heeft dit als voordeel dat men het eigen tarief kan bepalen.

Deels aansluitend bij de bovenstaande variatie, is er tevens  verschil in het ’niveau van ondernemerschap’ bij de deelnemende ambtenaren. Hierdoor verschilt ook gewenste niveau van voorbereiding en/of ondersteuning. Om optimaal in eenieders behoefte te voorzien zijn er een aantal modules ingericht, van basic ‘ontdek je talent’ trainingen, tot praktische (ondernemingsgerichte) modules over juridische en financiële mogelijkheden van ZPP/ZZP  functies. De trainers worden voornamelijk intern geworven, bijvoorbeeld bij het (provinciale) mobiliteitscentrum waar de nodige expertise beschikbaar is. Daarnaast geeft bijvoorbeeld de belastingdienst trainingen met betrekking tot fiscale mogelijk- en moeilijkheden van het ZPP-schap.

Het vinden van nieuwe opdrachten loopt voornamelijk via het interne (Yammer) netwerk, al worden medewerkers aangemoedigd om zelf (ook) te “netwerken”. Ondernemerschap is immers meer dan alleen reageren op vacatures, maar juist ook kansen zien daar waar anderen dat niet gedacht hadden.

(Voorlopige) Resultaten

Inmiddels nemen 18 organisaties en ongeveer 80 mensen deel aan de pilot. In de praktijk blijkt dat het vinden van nieuwe opdrachten minder voorspoedig verloopt dan verwacht. Dit komt deels doordat de deelnemende organisaties nog te veel intern gefocust zijn, vacatures worden eerst met eigen mensen ingevuld in plaats van ‘Noord-Brabant breed’ te kijken en de beste kwaliteit op de beste plek proberen te krijgen.

Daarnaast speelt mee dat niet alle deelnemende ambtenaren even bekwaam zijn in voor een ondernemer belangrijke vaardigheden zoals lobbyen en netwerken, waardoor het ondernemerschap in sommige gevallen beperkt blijft tot reageren op vacatures.

Een positieve ontwikkeling is dat via het online (Yammer)netwerk wel mooie, onverwachte, dwarsverbindingen zijn ontstaan; via via worden vacatures alsnog  vervult, soms betreft dit zelfs vaste aanstellingen.

Over het effect van meer ondernemerschap binnen de organisatie op de kwaliteit van de dienstverlening of de kwaliteit van arbeid valt nog niks te zeggen. December 2013 komt er een eindrapport beschikbaar.

Sociale innovatie
De ambtenaren die meedoen aan dit project krijgen (randvoorwaardelijke) ondersteuning bij het aanbesteden van hun diensten, in de vorm van bijvoorbeeld trainingen.  De meeste ambtenaren zijn immers niet gewend om (commercieel) hun diensten( en zichzelf) te “vermarkten”. Op deze manier leren ambtenaren marktgerichter werken, en breiden ze hun competenties uit. Daarnaast wordt hun werk uitdagender en afwisselender, doordat ze naast hun standaard bezigheden kunnen solliciteren op voor hen interessante projecten binnen andere organisaties. Dit zorgt er tevens voor dat hun ‘innovatief’ vermogen wordt geprikkeld, ze worden uitgedaagd om op creatieve manieren na te denken over het binnen halen van werk.

Op provincieniveau zorgt deze manier van werken voor een betere allocatie van werknemers, waardoor eventuele schommelingen in vraag/aanbod naar arbeid gemakkelijker opgevangen kunnen worden. Hierdoor hoeven er minder externe partijen te worden ingehuurd. Voor de deelnemende organisatie heeft deze manier van werken als voordeel dat hun werknemers breder inzetbaar worden en kennis van buiten de organisatie ‘mee naar binnen’ nemen.

Bron: https://zppbrabant.wordpress.com/about/

Zie ook: https://www.intermediair.nl/vakgebieden/overheid/oudere-ambtenaren-kunnen-zich-laten-verhuren

Datum van publicatie: 2013

Datum van plaatsen: 2013

Thema: Dynamisch managen & Leiderschap, Externe samenwerking, Flexibel organiseren,  Talentontwikkeling

Sectorindeling: Publieke sector/Overheid

Brontype: Multimedia

Organisatie: 18 publieke organisaties in Noord-Brabant

Homepage: https://zppbrabant.wordpress.com/about/

Contactpersoon: Bart Louwers