Baodening the spectrum of employee voice in workplace innovation

2025 – Het door de EU gefinancierde BroadVoice project (zie het overall eindrapport via: Home) omvat ook 6 landenstudies waaronder een van Nederland. Dit landenrapport bevat een kort algemeen deel en de complete beschrijvingen van de vier casestudies: Solvay, Pharma2, Care3, Municipality4. Het hele rapport en de vier cases zijn via de knowledge bank van Fresh Thinking Lab te downloaden.

Landenrapport

Het overall stuk laat zien dat er een fluctuerende aandacht was bij de sociale partners voor technologische en sociale innovatie.

Recent is er wel sterke belangstelling bij werknemers voor meer collectief onderhandelen en sociale dialoog over werk gerelateerde AI-afspraken.

Omdat de vakbonden een zwakke aanwezigheid binnen bedrijven hebben, is het vooral afhankelijk van de ondernemingsraden of er actie wordt ondernomen. OR-en kunnen van hun wettelijke rechten voor inspraak gebruik maken.

Of sprake is van directe inspraak van werknemers bij veranderingen, is afhankelijk van het management.

Download het landenrapport:  Netherlands.pdf

Solvay

Solvay Is een multinational uit de chemische industrie, met het hoofdkwartier in Brussel. In de Nederlandse vestiging werken 85 mensen in volcontinuedienst.

De case laat een top-down benadering zien in vertegenwoordigende participatie met weinig links met directe participatie.

In 2019 sloot de European Works Council (EWC) – na initiatief van de Ondernemingsraad van de Nederlandse vestiging ondersteund door de FNV – een Global Framework Agreement met het management. Hiermee werd de ‘social dialogue’ over de ‘digital transformation’ overeengekomen en vastgelegd hoe in dit verband om te gaan met: veiligheid, (geestelijke) gezondheid, training en opleiding, werkgelegenheid, work-life balance, privacy en bescherming van persoonsgegevens.

De EWC overlegt thans over een addendum met betrekking tot AI. Dit behelst vooral de bescherming van persoonlijke data en overigens vooral dat transparantie bij de implementatieprocessen zal worden betracht.

Vormen van directe participatie (werkoverleg) zijn afhankelijk van de lokale gewoontes en afspraken met het management.

National report from The Netherlands: Company case study Solvay – Fresh Thinking Labs

 

Pharma2

Dit farmaceutisch bedrijf is de nederlandse vestiging van een internationaal concern met het hoofdkantoor in de VS. Het betreft een oorspronkelijk meer dan honderd jaar oud Nederlands bedrijf waar de eerste anti-conceptiepil werd gemaakt. Thans werken er 1.400 medewerkers: zij produceren, verpakken en distribueren pillen. De bedrijven in dit concern zijn getraind in ‘çontinuous improvement of business processes’. In dat kader wordt ook AI toegepast:

. in camera’s waarmee de kwaliteit visueel wordt geïnspecteerd; dit is een ondersteuning van de visuele inspectie door mensen;

. in een machine-learning tool die fouten in de fabrieksproductie signaleert en rapporteert.

Een rol van de ondernemingsraad is – naast deze vorm van directe werknemersparticipatie in de voortdurende procesverbetering – niet zo goed vorm te geven.

National report from The Netherlands: Company case study Pharma2 – Fresh Thinking Labs

 

Care 3

Care 3 is een Zorg- en Ouderen zorg Centrum in Zuid Holland met 6 locaties voor intramurale zorg en thuiszorg van Protestant Christelijke huize. Er werken 1200 mensen.

Er is belangstelling voor nieuwe technologie, vooral waar het kan helpen personeelstekorten op te lossen. Daarnaast wordt ook gezien dat toepassingen van AI bijvoorbeeld tot verbetering van kwaliteit van de zorg kunnen leiden en goed beschermde patiënt-informatie kan leveren.

De voorzitter van de ondernemingsraad wijst er op dat er goed op gelet moet worden dat de in eerste instantie niet betrokken medewerkers betrokken worden bij de implementatie.

Er moet ook aandacht zijn voor directe participatie van werknemers:

-beleid moet besproken worden met portfoliohouders en teamleiders

– innovaties uitgeprobeerd in een pilot in een team

-digicoaches moeten medewerkers coachen.

National report from The Netherlands: Company case study Care3 – Fresh Thinking Labs

 

Municipality4

Municipality4 is een grote gemeente met meer dan 20.000 inwoners en met een werkorganisatie van 2.500 medewerkers, verdeeld over 18 afdelingen. Er is ook een grote afdeling voor: data, informatie en technologie van 250 FTE. Het is een ‘innovatieve stad’ met datagedreven werkpraktijken en burgers kunnen via diverse kanalencontact opnemen: een service desk, email, whatsapp, chatbots…

Desondanks moet er, ook volgens de ondernemingsraad, nog veel aan de ontwikkeling van digitale skills, scholing en training worden gedaan.

National report from The Netherlands: Company case study Municipality4 – Fresh Thinking Labs

Referentie

Tros, Frank, Guido Jansen. Broadening the spectrum of employee voice in workplace innovation. BroadVoice, National Report – Netherlands. Deliverable 3.1. 26/03/2025, AIAS – HIS, Faculty of Law, University of Amsterdam.